«لاسلو کراسناهورکای» برندهی نوبل ادبیات ۲۰۲۵ است؛ مردی که به نوشتن آثار طویل و پیچیده شهرت دارد. او اهل مجارستان بوده و بیشتر عمر خود را وقف نوشتن رمان کرده است. آکادمی سوئد، برگزارکننده‌ی این جایزه، در بیانیه‌ای اعلام کرد کراسناهورکای به دلیل «کارنامه‌ی هنری درخشان که در میان همهمه‌ی آخرالزمانی، بار دیگر قدرت هنر را به رخ می‌کشد.» برگزیده شده است.
کراسناهورکای سال‌ها یکی از گزینه‌های اصلی نوبل به شمار می‌رفت. منتقدان، از سبک منحصربهفرد و روایت‌های تاریک اما گاه طنزآمیزش تمجید کرده‌اند و او را یکی از مهم‌ترین نویسندگان عصر پست‌مدرن می‌دانند. در ادامه‌ی این مقاله از گارنت به معرفی لاسلو کراسناهورکای و آثار ارزشمند او می‌پردازیم.
درباره‌ی لاسلو کراسناهورکای؛ مردی که از دل تاریکی، نور می‌تاباند
لاسلو کراسناهورکایِ ۷۱ ساله، رمان‌نویس و فیلمنامه‌نویس اهل مجارستان است. او در شهری کوچک و در خانواده‌ای از طبقه‌ی متوسط متولد شد. پدر او وکیل بود و مادرش در اداره‌ی تامین اجتماعی کار می‌کرد. از سال ۱۹۶۸ تا ۱۹۷۲ در دبیرستان «ارکل فرنتس» در گیولا، شروع به تحصیل کرد و در ادامه، سال ۱۹۷۳، تحصیلات حقوق خود را در دانشگاه «یوزف آتیلا» ادامه داد؛ هر چند که در ادامه به دانشکده‌ی دیگری منتقل شد. سال ۱۹۸۳ در دانشکده‌ی علوم انسانی «اوتوش لوراند» به تحصیل زبان و ادبیات مجاری پرداخت. طی دوران تحصیل، در انتشارات «گون‌دولات» فعالیت می‌کرد.
بعد از پایان تحصیل به عنوان نویسنده‌ی آزاد فعالیت خود را آغاز کرد. نخستین رمان او، «تانگوی شیطان»، در سال ۱۹۸۵ منتشر و با موفقیتی چشم‌گیر مواجه شد. ترجمه‌ی انگلیسی این کتاب در سال ۲۰۱۳ توانست جایزه‌ی بهترین کتاب ترجمه‌شده‌ی سال را از آن خود کند. نخستین سفر طولانی او به شرق آسیا در سال ۱۹۹۰ تاثیر عمیقی بر نوشته‌هایش گذاشت؛ تجربه‌هایش در مغولستان و چین الهام‌بخش دو کتاب «زندانی اورگا» و «ویرانی و اندوه زیر آسمان» شد.
در زمان نگارش رمان «جنگ و جنگ» (War and War)، به سفرهای متعددی در سراسر اروپا پرداخت و در نیویورک از راهنمایی و دوستی شاعر آمریکایی «آلن گینزبرگ» بهره برد؛ کسی که کراسناهورکای از او به‌عنوان یکی از مشوقان اصلی‌اش یاد کرده است.
معرفی آثار مهم لاسلو کراسناهورکای
لاسلو کراسناهورکای، برندهی نوبل ادبیات ۲۰۲۵، کارنامه‌ی درخشانی در زمینه‌ی ادبیات دارد. او نخستین رمان خود را در سال ۱۹۸۵ منتشر کرد و همچنان به فعالیت ادبی مشغول است. کراسناهورکای سابقه‌ی گسترده‌ای در زمینه‌ی نوشتن رمان دارد؛ رمان‌هایی که از جهان خاص و منحصربهفرد او برمی‌آید.
آثار اولیه
نخستین رمان او با نام «تانگوی شیطان»، اثری است که تصویری تاریک، پرکشش و عمیق از فروپاشی یک جامعه‌ی روستایی ارائه می‌دهد. این کتاب بعدها به یک فیلم هفت‌ساعته به کارگردانی «بلا تار» تبدیل شد.
اقتباس سینمایی
از سال ۱۹۹۴، همکاری نزدیک او با کارگردان نام‌‌دار مجارستانی بلا تار (Béla Tarr) آغاز شد؛ فیلم تانگوی شیطان» (Sátántangó) نخستین اقتباس سینمایی از آثار او بود و پس از آن فیلم «هارمونی‌های ورکمایستر» (Werckmeister Harmonies) در سال ۲۰۰۰، بر اساس رمان «اندوه مقاومت»، ساخته شد. کراسناهورکای اعلام کرده بود که فیلم «اسب تورین» (The Turin Horse) در سال ۲۰۱۱ آخرین همکاری مشترک او و بلا تار خواهد بود.
او همچنین با هنرمند آلمانی مکس نویمان (Max Neumann) در خلق آثار تصویری همکاری کرده است. از جمله در کتاب مصور «تعقیب هومر» (Chasing Homer) که در سال ۲۰۲۱ منتشر شد و موسیقی متن آن را نوازنده‌ی جَز، سیلوستر میکلوش (Szilveszter Miklós)، ساخته است.
دیگر آثار
رمان «اندوهِ مقاومت» (The Melancholy of Resistance) در سال ۱۹۸۹ منتشر و در سال ۱۹۹۳ موفق به دریافت جایزه‌ی معتبر Bestenliste آلمان برای بهترین اثر ادبی سال شد. رمان برجسته‌ی دیگر او، «سیئوبو آن‌سوی جهان» (Seiobo There Below)، در سال ۲۰۱۴ جایزه‌ی بهترین کتاب ترجمه‌شده‌ی سال را دریافت کرد. در سال ۲۰۱۵ کراسناهورکای به‌عنوان نخستین نویسنده‌ی مجارستانی، توانست جایزه‌ی بین‌المللی من‌بوکر (Man Booker International Prize) را برای کتاب «تانگوی شیطان» دریافت کند.
از دیگر آثار او که تاکنون به فارسی ترجمه شده‌اند می‌توان به رمان‌های «آخرین گرگ»، «تعقیب هومر»، «مالیخولیای مقاومت» و «حیوان درون» اشاره کرد. آثار کراسناهورکای تحسین گسترده‌ای از سوی منتقدان و نویسندگان بزرگ جهان برانگیخته است. سوزان سانتاگ او را «استاد معاصر مجارستانیِ آخرالزمان» خوانده که با نویسندگانی چون گوگول و ملویل قابل مقایسه است. دبلیو. جی. سیبالد (W. G. Sebald) نیز درباره‌ی او نوشته است: «جهان‌بینی فراگیر کراسناهورکای هم‌پایه‌ی روح جهانی در ارواح مردگان گوگول است و از همه‌ی دغدغه‌های کوچک ادبیات معاصر فراتر می‌رود.»
نوبل ادبیات ۲۰۲۵ و همه چیز درباره‌ی آن
جایزه‌ی نوبل را می‌توان یکی از معتبرترین و حتی مهم‌ترین جوایز ادبی جهان دانست. این جایزه هر سال به یکی از برجسته‌ترین چهره‌ها در حوزه‌ی ادبیات اهدا می‌شود. جایزه‌ی نوبل ادبیات یکی از پنج جایزه‌ی اصلی نوبل ادبیات است که به کسی اهدا می‌شود که برجسته‌ترین آثار ادبی را در جهتی آرمانی خلق کرده باشد.
هر سال در میان افرادی که بیشترین احتمال برنده شدن این جایزه را دارند، گمانه‌زنی‌هایی مطرح می‌شود؛ در بین افرادی چون هاروکی موراکامی، جرالد مورنان (نویسنده استرالیایی)، میرچا کارتارسکو، آدونیس (شاعر معروف سوریه)، الکسیس رایت و کریستینا ریورا گارسیا (رمان‌نویس آمریکایی-کوبایی)، در نهایت نوبل ادبیات ۲۰۲۵ به لاسلو کراسناهورکای رسید.
سخن پایانی
ادبیات فرصتی برای توقف در مسیر پرشتاب زندگی و تنفس است؛ راهی برای بازتاب درونی هر آنچه که زندگی می‌کنیم و فرصت فکر کردن به آن را نداریم. برندهی نوبل ادبیات ۲۰۲۵، لاسلو کراسناهورکای، مردی است که از تاریکی و روشنایی و الزام حضور هر دو در جامعه‌ی پست مدرن امروزی می‌نویسد. او با هر کتاب، پرسشی بینادین و عمیق را مطرح می‌کند: «آیا در میان زوال و تاریکی، هنوز می‌توان به معنای عشق یا هنر باور داشت؟»
مسترکلاس نویسندگی گارنت
ادبیات خلق دنیایی است که در آن هنر به شکل کلمات بازآفرینی می‌شود؛ زبانی برای به تصویر کشیدن باورها و خیالات مادی و معنوی انسان. در میان این جهان و در مسیر آفرینش ادبی، شما کجا ایستاده‌اید؟ چنانچه به نویسندگی و خلق آثار داستانی بی‌نظیر علاقه‌مند هستید و قصد دارید از تجربه‌ی برترین اساتید نویسندگی ایران استفاده کنید، همین حالا در مسترکلاس مسیر نوشتن ثبت نام کنید و با ۱۰۰ ساعت آموزش در زمینه‌ی نگارش ادبی، وارد این دنیای بی‌نظیر شوید.
منابع:
