چقدر خودتان را می‌شناسید؟ آیا می‌دانید در انجام کدام کارها، توانایی بیش‌تری نسبت به سایرین دارید؟
این توانایی‌ها را شما پرورش داده‌اید یا بدون آن‌که بفهمید متوجه شده‌اید که از پسِ انجام این کار به‌طرز خارق‌العاده‌ای برمی‌آیید؟ آیا هرگز به مرکز استعدادیابی رفته‌اید؟ در این مطلب، گارنت به شما کمک می‌کند تا پاسخ‌های بهتری برای این پرسش‌ها پیدا کنید.
عتیقه‌ای به‌نام «استعداد»
آیا می‌دانید در وجودتان یک شیء عتیقه و ارزشمند نهفته است؟ آیا می‌دانید اگر عتیقه‌ی وجودی‌تان را بشناسید و کشف کنید، چقدر زندگی‌تان محول می‌شود؟ این شیء ارزشمند، حقیقت دارد و آن «استعداد» شماست. اگر استعدادهایتان را کشف کنید، یک دریچه‌ی تازه از زندگی به رویتان گشوده خواهد شد. آن موقع است که می‌توانید آینده‌ی خود را طراحی کنید. دقیقاً همان‌طوری که دوست دارید…
البته کشف استعداد، کار ساده و یک مرحله‌ای نیست! شما در طی زمان نسبتاً طولانی می‌توانید استعدادهایتان را بشناسید. گرچه کشف این عتیقه ارزش بالایی دارد، اما عمر محدود انسان همیشه چنین فرصتی را در اختیار نمی‌گذارد. پس باید به‌دنبال روش‌های دیگری برای کشف این عتیقه‌ی گران‌بها باشیم.
من هم «استعداد» دارم
شاید بسیاری از ما به وجود استعداد در ذات خود پی نبرده باشیم. همه‌ی ما بااستعداد هستیم. منتهی این جامعه و محیط پیرامون ماست که تنها فرصت بروز برخی از استعدادها را می‌دهد. مابقی استعدادها ناشناخته باقی مانده و اگرهرگز نکاویم، با ما دفن خواهد شد.
شاید برایتان جالب باشد که حتی در برخی از افراد استثنایی نیز استعدادهای خاصی وجود دارد که در دیگران مشاهده نمی‌شود. به عنوان مثال در برخی از افراد مبتلا به بیماری اوتیسم، نبوغ و استعدادهای خاصی در زمینه‌ی موسیقی و حتی ریاضیات دیده شده است.
بنابراین ضروری است تا باور کنید و به خود بقبولانید که شما نیز در ذات خود مهارت‌های خاص و استعدادهای زیادی دارید. نشناختن این استعدادها با انکار آن بسیار متفاوت است. در ادامه، راهکارهایی را برای کشف استعدادهای ذاتی ذکر کرده‌ایم.
مرکز استعدادیابی چیست؟
همان‌طور که گفتیم، تک تک ما آدم‌ها، ویژگی‌های خاص و منحصربه‌فردی داریم. همین ویژگی‌ها، ارزشمندترین دارایی ماست. اگر زندگی خود را هم‌سو با این استعدادها قرار دهیم، انسان شادتری خواهیم بود. همگون بودن و هم‌جهت بودن کارهای زندگی با استعدادها و علایق ما سبب افزایش سطح رضایتمندی از زندگی خواهد شد.
با وجود این‌که یافتن مسیر زندگی بعد از کشف علاقه‌مندی‌ها، ساده به‌نظر می‌رسد؛ پیدا کردن خودِ استعداد، اصلاً آسان نیست! بسیاری از ما طوری زندگی کرده‌ایم که استعدادهای ذاتی‌مان، هرگز فرصتی برای بروز و رشد پیدا نکرده‌اند و ما هرگز نفهمیدیم که چه توانمندی‌های خاصی در وجودمان نهفته است.
پس چه کنیم؟ بی‌خیال این گنج شویم؟ بگذاریم زندگی ما را به هر سو که خواست، ببرد؟ خیر. ما می‌توانیم فرآیندی را برای کشف و شناسایی استعدادهایمان به‌کار ببریم. فرآیندی که به خودشناسی سریع‌تر می‌انجامد و فرصت کافی برای نمو آن در اختیار ما قرار خواهد داد. این فرآیند و دانش مربوط به آن در مراکز استعدادیابی ارزیابی می‌شود.
مرکز استعدادیابی، همان‌جایی است که وضعیت جسمانی، هوش و استعدادهای فرد را از راه‌های گوناگون می‌سنجد. نتایج این ارزشیابی‌ها به شما نشان می‌دهد که چه مهارت‌های ذاتی دارید و این‌گونه استعدادهایتان کشف خواهد شد.
راه‌های دیگر برای کشف استعدادها
اگر دقت کافی به خرج دهید، می‌توانید با برخی پرسش‌ها و پرس‌وجوهای رفتاری خود یا فرزندتان، مراحلی برای کشف استعداد را طی کنید. به‌عنوان مثال، شیوه‌ی بازی کردن شما در کودکی، نوع رفتارتان در جمع، ویژگی‌های اخاقی‌تان در جمع‌های دوستانه و غیره، بازگوکننده‌ی برخی استعدادهای شما خواهد بود.
بچه‌ای که عاشق درست کردن کاردستی باشد، نشان می‌دهد که با هنر تجسم و خلاقیت، میانه‌ی خوبی دارد. اگر کمی دقت کنیم، در چنین فردی می‌توانیم استعدادهای هنری زیادی را بیابیم. بچه‌ای که به بازی با هم سن و سالان توجه زیادی دارد، برون‌گراست و می‌تواند به‌راحتی ارتباط برقرار کند.
از سوی دیگر، رفتارهای ما قابل بررسی هستند. وقتی در جمع‌های فامیلی و دوستانه می‌نشینید، بیش‌تر صحبت می‌کنید یا تنها شنونده هستید؟ آیا می‌توانید صحبت‌های طنز و خنده‌دار مطرح کنید؟ آیا می‌توانید در جمع‌های کوچک‌تر یا بزرگ‌تر از سن خود، رشته‌ی کلام را به‌دست بگیرید؟ پاسخ به تمام این سؤالات، استعدادهای ارتباطی شما را نشان می‌دهد.
گرچه بسیاری از افراد با این پرسش‌ها به خودشناسی و کشف استعدادهای خود دست پیدا می‌کنند، اما باز هم تأکید داریم که مراکز استعدادیابی، تحلیل بهتری ارائه خواهند داد. علت این امر آن است که در زندگی معمول، همواره فرصت‌های بروز استعدادها فراهم نمی‌شود. برای یک جامعه‌ی سنتی، شاید هرگز فرصت بروز استعدادهایی نظیر فوتبال بازی کردن دختران، استعدادهای موسیقی برخی افراد، استعدادهای هنری و تحصیلی در قشر بی‌بضاعت و بسیاری موارد دیگر به‌وجود نیاید. این در حالی است که تست‌های استعدادیابی، تمام این موارد را از دورن فرد کند و کاو خواهد کرد.
آیا مدرسه هم حکم مرکزی برای استعدادیابی دارد؟
شاید برای شما نیز این پرسش ایجاد شود که آیا ارزشیابی‌های مدرسه و نظام آموزشی می‌تواند به‌عنوان استعدادیابی افراد استفاده شود یا خیر؟ پاسخ منفی است. در نظام آموزشی فعلی، روی تمام هوش و استعدادها سرمایه‌گذاری نمی‌شود.
در حال حاضر بیش‌تر افراد این‌گونه ارزیابی می‌کنند که دانش‌آموزی که نمره‌ی ریاضیات بالا دارد، احتمالاً باهوش و استعداد است. این موضوع غلط نیست اما به معنای آن نیست که نبودِ نمرات بالا در ریاضیات یک دانش‌آموز به معنای بی‌استعداد بودن وی است. این دانش‌آموز ممکن است در زمینه‌هایی استعداد فوق‌العاده داشته باشد که هرگز در مدرسه ارزیابی نشود.
نکته‌ی دیگری که در مدارس وجود دارد، جو رقابتی بین افراد است. در استعدادیابی، شخص به تنهایی مد نظر است و با یک کلیت، میزان مهارت‌های وی در زمینه‌های مختلف سنجیده می‌شود. این در حالی است که در مدرسه، دانش‌آموزان در مقایسه با هم سنجیده می‌شوند.
در کلاسی که تمام دانش‌آموزان پایه‌ی ضعیفی در درس ریاضیات دارند، شخصی که نمره‌ی بالاتری کسب می‌کند، لزوماً بااستعداد نیست. برعکس این موضوع نیز صادق است. یعنی در کلاسی که تمام دانش‌آموزان پایه‌ی ریاضی بسیار قوی دارند، نمرات کم‌تر نیز دال بر بی‌استعداد بودن فرد نخواهد بود. پس بهتر است در کنار مدرسه، به مراکز استعدادیابی مراجعه کنید تا بتوانید تمام هوش و استعدادهایتان را کشف کنید.
موفقیت شغلی و استعداد
موفقیت شغلی نیز نمی‌تواند دلیلی برای اثبات استعداد در آن شاخه باشد. موفقیت شغلی می‌تواند در اثر پشتکار و همت فراوان حاصل شده باشد. این موضوع ربطی به استعداد ندارد. در واقع عوامل بسیار زیادی هستند که روی موفقیت شغلی اثر می‌گذارند.
در جامعه‌ی فعلی، گاه درآمد بالاتر دلیل موفقیت شغلی خوانده می‌شود. در این جامعه، هرچقدر که فرد بتواند درآمد بالاتری از حرفه‌ی خود کسب کند، موفق‌تر است. این بحث نیز مانند درس «ریاضیات» در مدرسه تحلیل می‌شود. درآمد بالا، لزوماً به معنای استعداد در آن حرفه نیست.
البته اگر در یک کار استعداد داشته باشید، به احتمال قوی موفقیت شغلی نیز به‌دست خواهید آورد. به عبارت بهتر، هر موفقیت شغلی به معنای داشتن استعداد در آن نیست اما بیش‌تر حرفه‌هایی که در آن استعداد داریم، منجر به موفقیت شغلی خواهند شد.
چطور استعدادهایمان را بشناسیم؟
پیش‌تر اشاره کردیم که شناخت استعدادها، کار آسانی نیست. استعداد در گذرِ زمان مشخص می‌شود و در زندگی ماشینی امروز، فرصتی برای بهره‌وری بعد از گذشت زمان نخواهد بود. به همین دلیل، توصیه می‌شود تا از مراکز استعدادیابی و مهارت مشاورین مربوطه استفاده کنید.
آن‌چه در این مراکز رخ می‌دهد، ارزیابی فرد است. دانش‌آموز، دانشجو و هر فرد دیگری که به مرکز استعدادیابی می‌رود، یک‌سری سؤالات را پاسخ خواهد دارد. البته در ارزیابی استعدادهای فیزیکی، سلامت جسمانی و وضعیت بدنی بررسی می‌شود. یعنی لازم نیست هیچ کار خاصی انجام دهید! کافی است در کمال صداقت سؤالات را جواب دهید.
مشاورین بعد از اتمام آزمون، پاسخ‌های شما را ارزیابی و تحلیل خواهند کرد. بر اساس نتایج تحلیل، یک خودشناسی همه‌جانبه از فرد به‌دست می‌آید. فرد با توجه به این نتیجه می‌تواند استعدادهای خود را شناسایی کند.
به‌عنوان مثال، یک فرد را در نظر بگیرید که در یک خانواده‌ی سنتی و معمولی بزرگ شده است. در سنین نوجوانی، این فرد به مرکز استعدادیابی مراجعه می‌کند تا بتواند برای آینده‌ی خود بهتر تصمیم بگیرد. بعد از گذراندن آزمون‌ها و تحلیل پاسخ‌های این فرد، متوجه می‌شویم که فرد استعداد موسیقی فراوانی دارد. استعدادی که با روحیه‌ی درون‌گرایی فرد کاملاً سازگار بوده و هرگز فرصت بروز نداشته است.
کشف استعدادها از سنین پایین
یکی از موضوعات مهمی که برای مراجعه به مرکز استعدادیابی باید مد نظر قرار داد، سن مناسب است. نظر بر این‌که شناخت استعداد در وهله‌ی اول برای تعیین رشته‌ی تحصیلی و انتخاب شغل کاربرد دارد، می‌بایست در سن مناسب (سن تصمیم‌گیری برای این موضوعات) بدان پرداخت.
توصیه می‌کنیم در سنین کودکی و سپس نوجوانی (حدود کلاس نهم) برای شناخت استعداد، به مراکز استعدادیابی مراجعه کنید. در این حدود سنی، مشاورین می‌توانند مسیر روشن‌تری برای آینده‌ی تحصیلی و شغلی شما ترسیم کنند. هرچه سن بالاتر برود، مقاومت افراد برای تغییر مسیر بیش‌تر شده و گاه فرصت کافی برای بازگشت وجود ندارد.
مثلاً اگر شما ۴۰ سالتان باشد و برای استعدادیابی اقدام کنید، مسیر تحصیلی شما چندان قابل تغییر نیست. مگر این‌که انگیزه‌ی کافی برای این کار را داشته باشید. با این حال حتی در این سن (۴۰ سالگی) هم می‌توان تا حدودی از نتایج و تحلیل‌های استعدادیابی، برای انتخاب یا تغییر مسیر شغلی بهره گرفت. این در حالی است که یک فرد ۱۲ ساله که به تازگی در آستانه‌ی انتخاب رشته‌ی تحصیلی قرار گرفته‌ایت، خیلی بیش‌تر از تحلیل‌های استعدادیابی بهره می‌برد.
بعد از کشف استعدادها چه کنیم؟
تکلیف روشن است! اکنون که فهمیده‌اید چه عتیقه‌ای در نزد خود دارید، باید از آن مراقبت کنید. شما بعد از مراجعه به مراکز استعدادیابی، لیستی از توانمندی‌های ذاتی و مهارت‌های بالقوه‌ی خود را در اختیار دارید. از سوی دیگر، نقاط ضعف شما نیز بر اساس این سنجش، تعیین می‌شود. حال بسته به سبک زندگی و اختیار خود می‌توانید زمان را برای تقویت مهارت‌ها و یا برطرف کردن نقاط ضعف به‌کار بگیرید.
بیش‌تر خانواده‌ها ترجیح می‌دهند تا روی نقاط قوت فرزندان خود سرمایه‌گذاری کنند. آن‌ها معتقدند که سرمایه‌گذاری در این روش، هزینه‌ی کم‌تر و بازدهی بالاتری دارد. بنابراین سعی در ایجاد فضایی دارند که با عملکرد استعدادهای فرد هم‌پوشانی دارد.
در مثال ذکر شده، نوجوان با استعداد موسیقی، می‌تواند به کمک خانواده‌ی خود زمینه‌ی آموزش موسیقی را فراهم کند. شرکت در کلاس‌های آموزشی موسیقی، خرید ساز، یادگیری ساز، مطالعه در این زمینه و … از جمله کارهایی است که برای پرورش استعداد موسیقایی مناسب به‌نظر می‌رسد. اما از طرفی ممکن است آرزوی این نوجوان، معلم شدن باشد. در این شرایط اگر آرزوی فرد تحمیل شده از سوی خانواده نباشد، می‌توان روی بهبود نقاط ضعف کار کرد.
به‌خاطر داشته باشید که استعدادیابی، یک فاکتور فردی است. البته برای موفقیت تحصیلی و شغلی، می‌بایست در کنار پشتکار و استعدادهای خود، فاکتورهای دیگر از جمله فاکتورهای جامعه (بازار و غیره) را هم مد نظر قرار دهید. بدون توجه به این موارد، احساس رضایتمندی نهایی در شما به‌وجود نخواهد آمد.
کلام آخر!
مرکز استعدادیابی محل خوبی برای شناسایی و کشف استعدادهاست. مشاورین و متخصصینی که در این مرکز حضور دارند، می‌توانند در تحلیل پاسخ‌های شما به تست‌های خودشناسی و استعدادیابی، مهارت‌های ذاتی شما را شناسایی کنند.
تحلیل نتایج آزمون استعدادیابی کار ساده‌ای نیست و بدون تخصص و سابقه، امکان دسترسی به چنین مهارتی مقدور نخواهد بود. لذا برای آنالیز نتایج آزمون، به کمک مشاورین با تجربه و متخصص نیاز داریم. این افراد در مراکز استعدادیابی مشغول به فعالیت و ارائه‌ی خدمات هستند.
شناسایی مهارت‌های ذاتی یا همان کشف استعداد به فرد کمک می‌کند تا آینده‌ای روشن‌تر را ترسیم و برنامه‌ریزی کند. خواه آینده برای ارتقای سطح مهارت‌های ذاتی باشد یا برطرف کردن نقاط ضعف. با این کار، حس رضایتمندی شما از آینده‌ی تحصیلی و شغلی‌تان افزایش یافته و در مسیر زندگی خود احساس شادی بیش‌تری را تجربه خواهید کرد.
مرکز استعدادیابی گارنت
گارنت از معتبرترین مراکز استعدادیابی، شناخت و سنجش مهارت‌های ذاتی افراد است. مشاورین و متخصصین این مرکز، برای کمک به فرد و برنامه‌ریزی تحصیلی و شغلی، وی را در آزمون‌های استعدادیابی مشارکت داده و با تحلیل نتایج، راهنمایی مفصلی در اختیار فرد می‌گذارند. اگر شما هم برای کشف استعدادهایتان به کمک نیاز دارید، روی گارنت حساب ویژه‌ای باز کنید!
در گارنت، آزمون‌های ویژه‌ای برای استعدادیابی و مهارت سنجی افراد طراحی شده است. با ارائه‌ی این آزمون‌ها و بررسی نتایج آن توسط تیم گارنت، شما به شناخت و تحلیل خوبی از خود می‌رسید. در واقع با استعدادهایتان بیش‌تر آشنا خواهید شد. گارنت برای تقویت استعدادها و تعیین مسیر پیشرفت نیز در کنار شماست. این تیم آموزش‌های فوق‌العاده‌ای برای این منظور آماده کرده است.