یکی از انواع هوش و استعدادی که هوارد گاردنر در کتاب "چارچوب ذهن: نظریه هوش‌های چندگانه" به آن پرداخته است، هوش موسیقیایی یا Musical intelligence است. این نوع هوش صرفا به معنی داشتن مهارت و توانایی در نواختن آلات موسیقی و آهنگسازی نیست، حتی افرادی که شغلی متفاوت از موسیقی و آهنگسازی دارند، ممکن است دارای هوش موسیقیایی باشند. هوش موسیقی از نظر گاردنر یعنی توانایی فرد در درک مفاهیم با استفاده از موسیقی.
✔️آیا می‌دانید هر یک از انسان‌ها دارای هوش و استعداد خاصی هستند؟
✔️آیا با انواع هوش آشنا هستید؟
✔️آیا می‌دانید هوش موسیقیایی یکی از انواع هوش است و می‌تواند نقش بسزایی در زندگی کودکانمان داشته باشد؟
✔️آیا از راه‌های تقویت و پرورش هوش و استعداد موسیقیایی در کودکان آگاهی دارید؟
اگر کودک شما در زمینه منطقی و ریاضی عملکرد خوبی ندارد نگران نباشید، زیرا ممکن است در زمینه‌ی دیگری نابغه باشد! در این محتوا هوش موسیقیایی، تاریخچه و نحوه پرورش آن در کودکان و.. را به شما معرفی می‌کنیم با ما همراه باشید.
معرفی هوش چندگانه هاوارد گاردنر
هاوارد گاردنر، در سال 1970، به بررسی هوش کودکان پرداخت و به این نتیجه رسید که کودکان، دارای نبوغ و استعدادهای دیگری نیز هستند که با ابزارهای استاندارد شده سنتی قابل شناسایی نیست. بنابراین شروع به تحقیقات مختلفی کرد و از آزمایشات گوناگونی استفاده کرد و سرانجام توانست ثابت کند که انسان‌ها دارای توان هوشی متفاوتی هستند.طبق نظریه هوش های چندگانه گاردنر، انسان دارای 8 نوع هوش یا استعداد است و آن را نظریه هوش‌های چندگانه نامید؛ بهتر است بدانید انسان‌ها از نظر هوش و استعداد با یکدیگر متفاوت هستند و دلیل تفاوت آن ژنتیک و تجربه است.
متاسفانه از دیرباز تا کنون در مدارس ما، فقط هوش منطقی-ریاضی کودکان مورد سنجش قرار می‌گیرد و در صورت ضعیف بودن، لقب دانش آموز تنبل و کم هوش را می‌گیرد؛ در صورتی که علاوه بر هوش منطقی-ریاضی، هوش‌های دیگری داریم که شامل هوش موسیقیایی، هوش طبیعت گرا، هوش کلامی – زبانی، هوش درون فردی و برون فردی، هوش جسمی-حرکتی و هوش تصویری-فضایی می‌شود.
بنابراین خوب است بدانید، بسیاری از افراد ممکن است در زمینۀ هوش ریاضی-منطقی عملکرد ضعیفی داشته باشند، اما در زمینۀ هوش موسیقیایی یا کلامی، نابغه باشند. قبل از برچسب زدن به کودکان و کم هوش و تنبل خواندن آنها، بهتر است هوش آنها را با استفاده از جدیدترین ابزارهای استاندارد شده روانشناسی مورد سنجش قرار دهیم و هوش و استعداد آنها را شناسایی کرده، آن را پرورش دهیم.
آشنایی با هوش موسیقیایی
معمولا افرادی که دارای هوش موسیقیایی بالاتری هستند، به جزئیات موسیقی و صداها بیشتر دقت می‌کنند و تشخیص صداهای آهنگین برای آنها راحت تر از دیگران است و همه چیز در ذهن این افراد با موسیقی هماهنگ شده است؛ برای معرفی افراد مشهور دارای هوش موسیقیایی بالا، باید به بتهوون و موتسارت اشاره کنیم که می توان گفت در این زمینه نابغه بودند.
به طور کلی افرادی که دارای هوش موسیقیایی (intelligence Musical) بالایی هستند، نه تنها توانایی درک اصوات و الگوهای شنیداری بیشتری از دیگران دارند که می‌توانند اصوات آهنگین و ملودیک تولید کنند. همچنین به خاطر سپاری نواهای موسیقی برای آنها راحت تر از دیگران است.
چگونه ظرفیت هوش موسیقیایی کودکانمان را افزایش دهیم؟
همانطور که گفتیم 2 مؤلفه ژنتیک و تجربه در تعیین نوع هوش و استعداد و رشد و پرورش آن، نقش دارند. بنابراین هوش موسیقیایی یک توانایی غیر قابل تغییر و ثابت نیست و شما زمانی که استعداد آن را در کودک خود شناسایی کردید، می توانید با غنی تر کردن محیط پیرامون، هوش موسیقیایی او را پرورش دهید. در ادامه روش‌هایی جهت ارتقاع سطح هوش موسیقیایی را شرح داده‌ایم.✔️موسیقی نواختن:
اگر تا به حال به کودکان دقت کرده باشید، می دانید آنها به موسیقی و آلات موسیقی علاقه خاصی نشان می‌دهند، به همین دلیل است که بیشتر اسباب بازی‌های کودکان را موزیکال می‌سازند و کودکان برخلاف بزرگسالان از شنیدن مکرر موزیک‌ها احساس خستگی نمی‌کنند. بنابراین یکی از ابزارهای بسیار مهم که به کودک شما کمک خواهد کرد تا درک دقیق تری نسبت به ریتم‌ها، صداها و الگوهای موسیقی پیدا کنند، آلات موسیقی و نواختن موسیقی است.✔️داستان های موزیکال:
داستان‌های موزیکال یکی دیگر از روش‌های تقویت هوش موسیقیایی است، شنیدن داستان‌های موزیکال و آهنگین به صورت صوتی، تاثیر زیادی در تقویت هوش موسیقیایی (intelligence Musical) کودک شما دارد، همچنین شما می‌توانید کتاب‌های شعر کودکانه با لحن و آهنگ گوناگون برای کودک خود بخوانید و آن را با موسیقی کلام آشنا کنید.✔️خواندن آواز:
همراه با کودک خود آواز بخوانید، شعرهای کودکانه را با یکدیگر بخوانید و تکرار و تمرین کنید و گاهی در برخی از قسمت‌ها شما سکوت کنید و اجازه دهید کودک شما، آن شعر را ادامه دهد و بابت اشتباه خواندن آن شعر، کودک خود را سرزنش نکنید. بگذارید کلمات را به روش آهنگین خاص خود خلق کند، این کار خلاقیت کودک را در زمینه موسیقی تقویت خواهد کرد.✔️ساخت شعر یا داستان موزیکال توسط کودک:
یکی دیگر از روش‌های مفید تقویت هوش موسیقیایی (intelligence Musical) ، این است که از کودک خود بخواهید یکی از خاطرات خود را با حالت آهنگین و شعر برای شما بیان کند، لازم نیست حتما دارای وزن و قافیۀ درست باشد، صرفا بیان کردن هر یک از جملات آن خاطره به صورت آهنگین، تاثیر بزرگی در تقویت هوش کودک می گذارد.
تقویت هوش موسیقیایی کودکان توسط بازی با آنها
خوب است بدانید، بهترین شیوه برای تعامل با کودکان، بازی است؛ شما زمانی که قصد دارید چیزی را به کودک خود آموزش دهید، می توانید از طریق بازی با آنها این کار را انجام دهید و بهتر است بدانید راه ارتباطی کودکان با بزرگسالان، بازی کردن است.
یکی از بازی‌هایی که می توانید با کودک خود انجام دهید تا در راستای تقویت هوش موسقیایی فرزندتان گام بردارید این است که آلات موسیقی کودکانه را برای کودک خود تهیه کنید و از آنها بخواهید موسیقی به سبک خاص خود بنوازند. می توانید این کار را نوبتی انجام دهید. شما نیز در کنار آنها موسیقی بنوازید و از کودک خود بخواهید خوب گوش دهد.
از دیگر بازی‌هایی که می توانید برای تقویت هوش موسیقیایی فرزندانتان انجام دهید این است که تصاویری از ابزارهای موسیقی، که قبلا کودک شما صدای آنها را شنیده است، در اختیارش قرار دهید، سپس از کودک خود بخواهید چشمانش را ببندد و به صداهای هر یک از سازها که پخش می کنید، خوب گوش دهد، سپس چشمان خود را باز کند و تشخیص دهد هر یک از صداها مربوط به کدام یک از تصاویر است.
در ادامه اسباب بازی‌ها و وسایلی که به تقویت هوش و استعداد موسیقیایی کودک شما کمک می‌کند را معرفی می‌کنیم.
- معرفی اسباب بازی‌ها و وسایل تقویت هوش موسیقیایی (intelligence Musical)
- آلات موسیقی کودکان و بزرگسالان
- کتاب‌های دکتر سئوس
- معماها
- کتاب‌های آواز و قافیه
- بازی با نماد و کدها
- بازی اعداد
- بازی‌های تصویری
- بازی الگو کلمه
ویژگی کودکان دارای هوش و استعداد موسیقیایی
حال با توجه به توضیحات پیشین، قطعا می دانید کودکانی که دارای استعداد و هوش موسیقیایی هستند، توانایی بالاتری در درک و فهم موسیقی، صداها، آهنگ‌ها و الگوها نسبت به دیگران دارند. برخی از کودکان ممکن است حافظۀ تصویری خوبی نداشته باشند و نتوانند چهره‌ها را بعد از دیدن یک الی دو بار تشخیص دهند، اما به محض شنیدن صدای آنها، می توانند آن شخص را به خوبی به یادآورند..معمولا این کودکان علاقه خاصی به موسیقی و آهنگ و آواز نشان می‌دهند و در آواز خواندن و حفظ کردن اشعار علاقه و استعداد خاصی از خود نشان می‌دهند. حتی راه رفتن آنها به صورت ریتمیک است؛ زمانی که در حال درس خواندن هستند، اگر به آنها توجه کنید متوجه می شوید که برخی از جملاتی را که قصد حفظ کردن و یادگیری آن را دارند، به صورت آهنگین و ریتمیک می خوانند.
این کودکان با استعداد، معمولا با یک الی دو بار شنیدن یک آهنگ به خوبی می‌توانند آن را به خاطر بسپارند و بدون وجود هیچ مشکلی آن را بخوانند. آنها معمولا در بزرگسالی به راحتی می‌توانند خارج از نت شدن یا فالش خواندن خواننده را تشخیص دهند. همچنین می‌توانند به راحتی و سریع تر از دیگران، نواختن ابزارهای موسیقی را فرا گیرند و به صورت حرفه ای و ماهرانه موسیقی بنوازند یا آواز بخوانند. آنها حتی راحت تر می توانند ریتم‌های آهنگین جدید و زیبایی در ذهن خود خلق کنند.
