ریسک پذیری چیست و چگونه ریسک‌ پذیر شویم؟

آیا شما خودتان را انسانی ریسک پذیر می‌دانید؟ فکر می‌کنید اگر شخصیتی ریسک پذیر داشتید، مسیر زندگی‌تان چه تغییری می‌کرد؟ آیا هیچ وقت به اصطلاح «ریسک پذیر» برخورد کرده‌اید؟ تعریف شما از ریسک پذیری چیست؟ در این مطلب از وبلاگ استعدادیابی گارنت، شما را با مفهومی به نام «ریسک‌پذیری» آشنا خواهیم کرد.

چه کسی ریسک پذیر است؟

ریسک پذیر به کسی گفته می‌شود که برای سرمایه‌گذاری در یک موضوع با سطح ریسک بالاتر و نتایج نامعلوم و غیر قطعی، آمادگی دارد. ریسک پذیری یک فرد تا حدودی به ویژگی‌های شخصیتی او بستگی دارد. معمولاً کارآفرینان و افرادی که در بازارهای معاملاتی مالی فعالیت دارند، از این صفت به‌نحو بارزی برخوردار هستند. ویژگی‌های کلی این افراد را می‌توان در فهرست زیر برشمرد:

• عاشق هیجانات

• گرایش به مشاغل پرخطر

• ماجراجو و کنجکاو

• به دنبال کسب تجربه و یادگیری جدید

• دارای روحیه‌ی کارآفرین

مطالب مرتبط:

چگونه احساساتمان را بشناسیم و به درستی به آن‌ها پاسخ دهیم؟

آیا ریسک پذیر بودن خوب است؟

به‌طور کلی نمی‌توان صفت ریسک پذیری را در یکی از دو گروه صفات خوب یا بد جای داد. این صفت در عین مزایا و فوایدی که دارد، می‌تواند آسیب‌زا و خطرآفرین نیز باشد. به عبارت دیگر، علاوه بر روحیه‌ی کارآفرینی (که جنبه‌ی مثبت این قضیه است)، تمایل به تجربه‌ی رفتارهای خطرناک و ریسک بالا در این افراد ممکن است آن‌ها را با چالش‌های مخاطره‌آفرینی روبه‌رو سازد. چالش‌هایی که می‌تواند سلامت جسمانی و حتی روانی این افراد را به خطر بیاندازد.

به عنوان مثال، تمایل برای کسب هیجانات جدید مثلاً پریدن از یک ارتفاع، تجربه کردن یک مکان ناشناخته و اسرارآمیز و … از افراد ریسک پذیر برمی‌آید که همیشه خوب نیست! بهتر است این‌طور بگوییم که خطر کردن و ریسک پذیری تا زمانی خوب است که شما حد و مرز و چهارچوبی برای آن تعیین کنید. این چهارچوب می‌تواند خصیصه‌های اخلاقی و فرهنگی و یا میزان تحمل شکست شما باشد.

با این حال باید گفت که ریسک پذیری در حد و اندازه‌ی معقول، شرط لازم برای رسیدن به موفقیت است. همه‌ی چیزهای خوب و متفاوت از زمانی رخ می‌دهند که شما ریسک پذیر باشید.

چرا ریسک پذیری اهمیت دارد؟

یکی از اصول بسیار مهمی که در کتاب‌ها و مقالات موفقیت به‌آن اشاره می‌شود، اهمیت تجربه‌ی ریسک پذیری است. برای این‌که به موفقیت برسید، باید ریسک پذیر باشید. اگر بتوانید ریسک پذیری را در یک حد استاندارد و معقول مدیریت کنید، شما می‌توانید به موفقیت و حس خوب ناشی از آن برسید.

در حقیقت موفقیت در هر زمینه‌ای، مبتنی بر آن است که شما از منطقه‌ی امن خود بیرون آیید. منطقه‌ی امن همان‌جایی است که شما از لحاظ روحی شرایط آرام و بدون اضطرابی را تجربه خواهید کرد. وقتی شما بتوانید از منطقه‌ی امن خارج شوید، بدان معناست که روحیه‌ی پذیرش ریسک دارید. این روحیه سبب می‌شود تا فرصت‌های جدید و فراتر از آن‌چیزی که دارید را به‌دست آورید.

برای شرح این موضوع،‌می‌توان از قانون حرکت نیوتن استفاده کرد. نیوتن می‌گوید که هر جسمی تمایل دارد تا در وضعیت فعلی خود باقی بماند. مگر این‌که نیروی خارجی به آن اعمال شود تا آن را به حرکت وادار کند. بله! تمام ما هم دوست داریم تا در جایی که هستیم، بمانیم (زحمتی ندارد!) اما رشد از جایی آغاز می‌شود که آن نیروی انگیزه و ریسک پذیری به شما وارد شده و شما را وادار به حرکت کند.

مزایای ریسک پذیر بودن چیست؟

برخی از مهم‌ترین تأثیرات مثبتی که ریسک پذیر بودن در زندگی شما ایجاد می‌کند، عبارتند از:

• احساس موفقیت بیش‌تر

• احساس شجاعت

• پاک کردن عقاید قدیمی ناصحیح

• افزایش اعتماد به نفس

• بهبود توانایی مدیریت چالش‌ها

• ایجاد فرصت‌های رشد

• بهبود انعطاف‌پذیری

• افزایش تحمل شکست

عوامل مؤثر بر ریسک پذیر بودن چه مواردی هستند؟

عوامل بسیار زیادی هستند که میزان ریسک پذیر بودن شما را کنترل می‌کنند. در واقع اگر ریسک پذیر بودن را یک صفت شخصیتی در نظر بگیریم، این صفت براثر عوامل مختلف، ایجاد و یا تشدید خواهد شد. در ادامه، در خصوص این قضیه بیش‌تر صحبت کرده‌ایم.

محیط و تربیت فرد

هر فردی در طی زندگی خود، محیط‌های مختلفی را تجربه می‌کند. خانواده‌، دوستان، مدرسه، محل کار و … برخی از محیط‌هایی هستند که ما بخش اعظمی از وقت خود را در آن می‌گذرانیم. افرادی که در هر محیط با آن‌ها ارتباط می‌گیرید، در ایجاد ویژگی‌های شخصیتی شما تأثیرگذار خواهند بود.

به عنوان مثال، فردی را در نظر بگیرید که در یک خانواده با مشاجرات فراوان بزرگ شده است. این فرد از نظر روحی، آسیب‌های زیادی می‌بیند. معمولاً چنین فردی میل به انجام کارهای جدید و خلاقانه ندارد و اغلب با کمبود اعتماد به‌نفس روبه‌رو خواهند شد.

ژنتیک و وراثت

دلایل دیگر ریسک پذیری اغلب به ژنتیک فرد برمی‌گردد. اشخاصی که پدر و مادرهای ریسک پذیر دارند، به احتمال زیاد چنین خواهند بود.

چطور بفهمیم ریسک پذیر هستیم؟

خب تا این‌جای کار با ریسک پذیری و دلایل آن آشنا شدید، احتمالاً در این مرحله دوست دارید تا بدانید که چه میزان از این صفت برخوردار هستید. در این بخش، ویژگی‌های شخصیتی رایج در افراد ریسک پذیر و ماجراجو را عنوان کرده‌ایم. نگاهی به لیست زیر بیاندازید. فکر می‌کنید شخصیت شما چند تا از این صفات را دارا است؟

• کنجکاو

• ذهن باز

• خلاق

• حساس

• تخیل فعال

• تفکر واگرا

• ماجراجو

• گشاده رو

• پرتلاش

• پر هیجان

• پر از ایده

لازم به ذکر است که روش‌های دیگری نیز برای سنجش میزان ریسک پذیری در نظر گرفته می‌شود. از جمله آزمون شخصیتی NEO که می‌تواند میزان ریسک پذیر بودن شما را بسنجد. هم‌چنین آزمایش ژنتیک DNA، می‌تواند میزان ویژگی‌های شخصیتی پنج گانه (وظیفه شناسی، توافق جویی، روان رنجوری، برون‌گرایی و گشودگی به تجربیات تازه یا همان ریسک پذیری) را بسنجد.

انواع افراد برحسب معیار ریسک پذیر بودن کدام هستند؟

صفت ریسک پذیر بودن، در هر فرد خود را در درجه‌ای نشان می‌دهد. گروهی از افراد خیلی ریسک پذیر و برخی کم‌تر ریسک پذیری دارند. در این بخش، قصد داریم تا انواع تیپ‌های شخصیتی براساس معیار ریسک پذیر بودن را بررسی کنیم.

مراقب، محتاط یا ریسک گریز

این افراد به حداقل میزان ممکن از روحیه‌ی ریسک پذیری برخوردار هستند. آن‌ها ترجیح می‌دهند تا در همان منطقه‌ی امن خود باقی بمانند و هیچ خطری را تجربه نکنند. این افراد، پذیرای تغییرات و نوآوری نخواهند بود. این دسته از افراد معمولاً رویکردی محافظه‌کارانه دارند. افراد محتاط می‌کوشند تا نتیجه‌ی هر تصمیم را پیش‌بینی کنند.

افراد با درجه‌ی ریسک پذیری متوسط

این افراد به‌طور کلی رویکرد بهتری از دو گروه قبلی در برابر شرایط ریسک پذیری دارند. با این همه ترجیح می‌دهند تا همه‌چیز عادی باشد و از هیجان چندان استقبال نمی‌کنند.

این افراد منعطف هستند. آن‌ها چندان بی‌پروا عمل نمی‌کنند اما اگر شرایطش را داشته باشند، احتمالاً از تصمیم پرریسک استقبال خواهند کرد.

افراد ماجراجو و ریسک پذیر

این دسته از افراد درجه‌ی زیادی از ریسک پذیری را دارند. آن‌ها کسانی هستند که ترجیح می‌دهند تا در موقعیت موجود، آن را به چالش بکشند و از هیجان آن لذت می‌برند. ماجراجویان در این دسته‌بندی، بالاتری میزان ریسک پذیری را به‌خود اختصاص داده‌اند. این افراد با بیش‌ترین میزان جسارت دست به عمل می‌زنند.

چطور ریسک پذیر شویم؟

برای تقویت و بهبود درجه‌ی ریسک پذیری خود، باید تمرینات زیادی انجام دهید. از آن‌جا که ریسک پذیری یک صفت اخلاقی است، تمرینات شما نیز روی اخلاق و رفتار شما تمرکز خواهد داشت. در ادامه، به بیان تکنیک‌های پرداخته‌ایم که برای تقویت این صفت در شما کاربردی است.

هدف گذاری

یکی از روش‌هایی که می‌تواند روحیه‌ی شما را به سمت ریسک پذیر بودن سوق دهد، تعیین هدف است. شما می‌توانید یک هدف بلندمدت تعیین کرده و سپس اهداف جزئی‌تری را برای رسیدن به آن، مشخص کنید. شما باید هدفی را برای مسیر خود انتخاب کنید، که انگیزه‌ی کافی برای دستیابی به‌آن را داشته باشید. 

تکنیک هدف گذاری سبب می‌شود تا شما برای دستیابی به هدف خود، از منطقه‌ی امنتان بیرون آیید، بر ترس‌هایتان غلب کنید و در نتیجه ریسک پذیری را تمرین نمایید. اگر در این مسیر شکست خوردید، یاد می‌گیرید که شکست پایان راه نیست و می‌توان متدهای دیگری را برای موفقیت و دستیابی به هدف امتحان کرد.

کنار گذاشتن ترس

ترس، عامل مهمی در کاهش میزان ریسک پذیر بودن شما است. در خلوت خودتان فکر کنید که دقیقاً از چه چیزی می‌ترسید؟ باید به شما بگوییم که روبه‌رو شدن با «ترس» آن‌قدرها که خودِ ترس هراسناک است، ترس ندارد. 

پس اگر می‌توانید لیستی از ترس‌هایتان را که شما را از حرکت به سوی اهداف و رؤیاها باز می‌دارد، تهیه کنید. از میان این لیست، گزینه‌هایی که با استانداردهای اخلاقی شما منافات ندارد را انتخاب کنید. سپس تمرین کنید و خودتان را با آن ترس‌ها روبه‌رو کنید.

افزایش انگیزه

عامل دیگری که به شما کمک می‌کند تا در مسیر دستیابی به اهداف خود گام بردارید، انگیزه‌ی شماست. پس اگر انگیزه‌تان را تقویت کنید، احتمالاً برای خروج از محدوده‌ی امن (ریسک پذیری) اقدام می‌کنید. روش‌های زیادی برای افزایش انگیزه وجود دارد. شما می‌توانید به خودتان پاداش دهید و یا حتی صحنه‌هایی که از رسیدن به هدف خود آرزو دارید را در ذهنتان مجسم کنید.

خلاقیت

خلاقیت تمرین خوبی برای کاهش ترس شماست. سعی کنید روش متفاوت و خلاقانه‌ای را برای روبه‌رو شدن با ترس خود ابداع کنید. روش‌های غیرمعمول، می‌تواند اعتمادبه‌نفس شما را افزایش داده و قدرت ریسک پذیری‌تان را بهبود ببخشد.

دوری از افکار منفی

بدبینی تاحدودی خوب است. به‌شرطی که به حد افراطی نرسد و مانع از دیدن جنبه‌های مثبت یک قضیه نشود. اما اگر می‌خواهید قدرت ریسک پذیری‌تان را افزایش دهید باید از بدبین بودن دست بردارید. تفکر منفی مانع از آن می‌شود که شما بتوانید حرکت کنید. و وقتی حرکتی نداشته باشید، در محدوده‌ی امن باقی مانده و ریسک پذیر بودن را تجربه نخواهید کرد.

تقویت اعتماد به نفس 

پیش‌تر اشاره کردیم که ریسک‌پذیری می‌تواند اعتماد به نفس فرد را افزایش دهد. برعکس این موضوع نیز صادق است. یعنی اگر شما روی اعتماد به نفس خود کار کنید، بیش‌تر خودتان را باور می‌کنید. در نتیجه از شکست نهراسیده و خودتان را برای پیروز شدن و یا غلبه بر شکست، به‌اندازه‌ی کافی توانمند خواهید دید. در این صورت، جرأت انجام یک کار جدید را به دلتان راه می‌دهید. این موضوع همان صفت ریسک‌پذیر بودن است که در شما ایجاد خواهد شد.

چه موقع ریسک کنیم؟

توجه داشته باشید که در تعیین هدف شما، قطعیت وجود دارد. بدین معنا که شما می‌دانید در صورت دستیابی به هدف، چه چیزهایی عایدتان می‌شود و چه چیزهایی از دست شما خارج خواهد شد. به عنوان مثال اگر شخصی می‌خواهد به‌عنوان یک برنامه نویس بازی‌های رایانه‌ای، شغل فعلی خود را (مثلاً کارمندی) رها کند، می‌داند که یا درآمد بالاتر و یا درآمد پایین‌تر را تجربه خواهد کرد. در این مثال، پذیرش این شرایط، به معنای ریسک پذیر بودن شخص است.

اما در شرایطی که قطعیت وجود ندارد، ریسک پذیری چندان توصیه نمی‌شود. به‌خصوص اگر اول راه هستید! شما نمی‌دانید که چه چیزی از دست می‌دهید و چه چیزی را به‌دست خواهید آورد. این موضوع سبب ابهام در هدف‌گذاری خواهد شد. در چنین شرایطی گفته می‌شود که هیچ‌گونه پیش بینی نمی‌توان انجام داد.

به عنوان مثال تغییر دادن شغل فعلی به سمت حرفه‌ای که شما را به خواسته‌هایتان نزدیک نکند،‌ درآمد بالاتری نداشته‌ باشد، استرس شما را کاهش ندهد، فرصت‌های رشد بیش‌تری برایتان ایجاد نکند، با استعدادهایتان سازگار نباشد و … جزو ریسک‌هایی است که توصیه نخواهد شد.

جمع‌بندی

در این مطلب از مجموعه‌ی مقالات گارنت، به معرفی یکی از صفات شخصیتی مهم به‌نام ریسک پذیری پرداختیم. این صفت مانند دیگر صفات انسان، سبب بروز عکس‌العمل‌ها و رفتارهایی می‌شود که در زندگی و رسیدن به اهداف اهمیت دارد. به‌عنوان مثال شما به امیدواری و تلاش بیش‌تری در راه رسیدن به رؤیاهای خود می‌رسید و در نتیجه احساس رضایتمندی بیش‌تری در زندگی کسب خواهید کرد.

در این مطلب به شما تکنیک‌هایی را نشان دادیم که برای سنجش میزان صفت ریسک پذیر بودن، به کار می‌رود. هم چنین روش‌هایی را برای بهبود آن معرفی کردیم. اگر همه‌چیز را رعایت کنیدو ریسک مفید کار را شناسایی کنید، مطمئن باشید که این صفت بسیار کمک‌کننده بوده و عملکردی مثبت را به ارمغان می‌آورد.

امیدواریم همیشه بهترین صفات را در خود ایجاد کنید. صفاتی که شما را برای دستیابی به یک زندگی بهتر، امن‌تر و شادتر، سوق خواهد داد.