آیا هیچ وقت برایتان پیش آمده است که حوصله‌ی انجام هیچ کاری (حتی کار محبوبتان) را نداشته باشید؟ این مدت معمولاً چقدر طول می‌کشد؟ آیا برایتان پیش آمده است که بی‌حوصلگی به شما اجازه‌ی انجام کامل و تمام کارهای روزمره‌تان را ندهد؟ حس‌های این چنینی حتی در قله موفقیت نیز گریبان‌گیر ما خواهند شد، بنابراین باید روش‌هایی را بشناسیم تا با آن مقابله کنیم.
تنبلی یک امر موقت و گاه طولانی است. تنبلی از حس‌هایی مانند بی‌انگیزگی، ناراحتی، اهمال‌کاری و حتی عادات بد ایجاد می‌شود. اگر چنین چیزهایی را تجربه کرده‌اید، این مطلب برای شماست. در این مقاله از مجله گارنت، به شما خواهیم گفت که راه نجات از تنبلی روزمره چیست.
مطالب مرتبط:
آیا من تنبل هستم؟
اول از همه، ترجیح می‌دهیم تا یک تعریف درست و حسابی از تنبلی ارائه دهیم. به‌طور کلی هر بی‌حوصلگی به نام تنبلی شناخته نمی‌شود. یعنی بعید می‌دانیم که حتی زرنگ‌ترین افراد هم در تمام لحظه‌های عمرشان بی‌حوصلگی را تجربه نکرده باشند. اما اگر این احساس بی حوصلگی بیش‌تر از چند روز با شما همراه است و با این‌که کلی کار دارید، رغبتی برای انجام آن نشان نمی‌دهید، باید بدانید که تنبل شده‌اید.
حتماً این جمله‌ی کودکانه را شنیده‌اید که می‌گویند «تنبل همیشه خوابه!». بله، فردی تنبل است که هیچ میلی به انجام کار ندارد. این‌که شما خسته باشید یا برای مدتی تمایلی به انجام کار مشخص نداشته باشید، با تنبلی متفاوت است. اما اگر این احساس مدت زمانی با شماست، یعنی دیگر دوست ندارید و حاضر نیستید برای انجام کارهایتان از جایتان جُم بخورید، باید به فکر نجات از تنبلی باشید.
متأسفانه واژه‌ی تنبلی، احساس خوشایندی ندارد و شاید به همین دلیل دلتان نخواهد کسی به شما بگوید که تنبل هستید و آن را به گزینه‌ها و بهانه‌های دیگر نسبت دهید. اما بهتر است با خودتان روراست باشید. مهم این است که اکنون که به تنبلی گرفتار شده‌اید، همت کرده‌اید و به فکر راه چاره‌ای برای درمان این مشکل هستید.
درمان تنبلی
نجات از تنبلی، راهکار دارد. بله، اگر بتوانید دستورالعمل‌های مهم برای رهایی از تنبلی را در زندگی خود بگنجانید، رفته رفته این صفت را از میان می‌برید. در ادامه، برخی از مهم‌ترین راهکارهای درمان تنبلی را به شما می‌گوییم.
۱- لطفاً کمال‌گرا نباشید
آیا فکر می‌کنید کمال‌گرایی صفت خوبی است؟ افرادی که به کمال‌گرایی مبتلا هستند، هرگز از زندگی لذت نمی‌برند. شاید برایتان جالب باشد که کمال‌گرایی می‌تواند شما را به سمت تنبلی بکشاند.
کمی با خودتان فکر کنید. چرا اهداف و انتظارات شما باید بسیار بالا و غیر واقعی باشد؟ آیا پیروزی در این رقابت آن‌قدر اهمیت دارد که خودتان را به خطر بیافکنید؟ سعی کنید خودتان را قانع کنید و اهدافی واقعی‌تر برای خود تعیین کنید.
البته کاملاً موافق با نبودِ میل به کمالات هم نیستیم. شما باید توازن را رعایت کنید. بلند فکر کنید اما اهدافتان را آن‌قدر بالا و غیر واقعی نچینید. برنامه‌ی بلندمدت خود را به اهداف کوچک‌تر و معقول بشکنید و برای رسیدن به اهداف شدنی‌تر، برنامه‌ریزی کنید.
بگذارید یک مثال بزنم. فرض کنید قصد یادگیری زبان انگلیسی یا یک ساز موسیقی مثل پیانو را داشته باشید. در نگاهِ اول، یک هدف کاملاً معقول و شدنی را برای خود تعیین کرده‌اید. افراد زیادی هستند که بدون آن‌که چیزی از انگلیسی یا پیانو بلد باشند، توانسته‌اند در این زمینه، حرفهای شوند.
اما اگر کمال‌گرای افراطی باشید، به سطوح پایین و متوسط این مهارت‌ها رضایت نخواهید داد. در این صورت شما هرگز اقدامی برای یادگیری نمی‌کنید. چون دوست دارید خیلی حرفهای باشید و حاضر نیستید از سطوح پایین عبور کنید. بنابراین رفتارِ شما تنبل دیده می‌شود. چون هیچ کاری انجام نمی‌دهید!
۲- با خودتان مثبت حرف بزنید
همه‌ی ما با خودمان صحبت می‌کنیم. من فکر می‌کنم به شخصه بیش‌ترین حجم مکالمات روزمره‌ام، حرف‌هایی است که با ذهن خودم می‌زنم! این یک مسأله‌ی طبیعی است. اما اگر حرفهای منفی و سرزنشگرانه می‌زنید، باید نگران سلامتی خود شوید.
کلمات دارای انرژی هستند. وقتی شما از کلمات استفاده می‌کنید، این انرژی را در محیط و زندگی خود ساطع کرده‌اید. حتی نوشتن و فکر کردن به کلمات هم می‌تواند انرژی آن را در محیط شما جاری کند. پس چرا مثبت فکر نکنیم؟ زیاد هم سخت نیست!
آیا در مورد آزمایشی که ماسارو ایموتو ژاپنی انجام داده است، چیزی شنیده‌اید؟ این فرد تأثیر کلمات را روی مولکول‌های آب سنجیده است. مولکول‌هایی که در معرض کلمات خوب قرار گرفته‌اند و سپس به آن سرما القا شده، شکل ظاهری بسیار زیبایی داشته‌اند. این در حالی است که مولکول‌هایی که در معرض کلمات ناپسند و زشت بوده‌اند، ترکیب خوبی نداشتند.
اکنون به این موضوع فکر کنید که بدن ما هم ۷۰ درصد از آب تشکیل شده است. پس طبیعی است که اگر بد فکر کنیم یا کلمات بد را به زبان بیاوریم، نمی‌توانیم مولکول‌های بدنمان را زیبا و منظم بکنیم. پس این نبودِ زیبایی و نظم، در خلق و خود و احساسات ما هم نمود پیدا می‌کند و ما را به فردی تنبل تبدیل خواهد کرد.
۳- برنامه‌ریزی کنید
برنامه‌ی مکتوب، برای برطرف کردن تنبلی، مفید است. همان‌طور که پیش‌تر نیز بیان کردیم، اهداف اصلی خود را به هدف‌های معقول و ریزتر بشکنید. سپس برای هر هدف برنامه‌ریزی کنید. اگر پلن خود را بنویسید، بهتر متوجه سطح معقول بودن آن خواهید شد.
شما می‌توانید برای رفع تنبلی، به ازای انجام هر یک از کارهایی که در پلن خود نوشته‌اید، یک پاداش به خودتان بدهید. خوردن یک خوراکی مورد علاقه، یک خرید کوچک برای دل خودتان و … می‌تواند شما را به انجام کارها تشویق کند.
این روزها پلنرهای زیبایی در بازار موجود است. توصیه می‌کنیم متناسب با نیازهای خودتان، از این پلنرها تهیه کنید. نوشتن روی کاغذهای طراحی شده، بسیار جذاب است. اگر این روش را امتحان کنید، به شما قول می‌دهیم که بعد از چند مدت شاهد ناپدید شدن تنبلی خود خواهید شد.
۴- استعدادهایتان را بشناسید
اگر استعدادها و نقات قوتتان را بشناسید، می‌توانید برای اهدافی برنامه‌ریزی کنید که توانایی بیش‌تری برای انجام آن دارید. برعکس آن دسته از کارهایی که در تضاد با استعدادهای شما هستند، احتمالاً جزو کارهای دشوار قرار می‌گیرند.
برای فردی که اقدام به درمان تنبلی خود کرده است، اصلاً منطقی نیست که کارهای خلاف استعداد خود را در اولویت قرار دهد. زیرا دشواری انجام این کار، مانع از رغبت فرد به تکمیل برنامه خواهد شد.
شناخت استعداد، کار آسانی نیست. در گارنت، مقالات متعددی برای شناسایی استعدادها قرار داده شده است. شما هم‌چنین می‌توانید از راهنمایی‌های مشاوران کارآزموده‌ی گارنت برای شناخت استعدادها و توانایی‌های خود استفاده کنید.
۵- دلیل تنبلی را پیدا کنید
یکی از راه‌های نجات از تنبلی، شناخت و برطرف کردن دلایلی است که شما را تنبل می‌کند. ممکن است از یک موضوع خاص ترسیده باشید. یا مثلاً خستگی جسمانی شدیدی را تجربه کنید. ناراحتی‌های شدید، بی‌انگیزگی‌ها و … همه درمان دارند.
به عنوان مثال، اگر یک آزمایش خون ساده بدهید و کمبود مواد معدنی در بدن شما مشخص شود، با مصرف چند مکمل دارویی، مشکل تنبلی برطرف می‌شود. ناراحتی‌ها و خشم‌های شدید در برهه‌های مختلف زندگی، با انجام مشاوره‌ی روان، درمان خواهد شد. گاه مطالعه‌ی یک کتاب انگیزشی می‌تواند انگیزه‌ی انجام کار را به شما برگرداند.
بسیاری از اوقات، تنبلی یکی از علائم بیماری‌های جدی در شماست. پس بهتر است با یک پزشک برای چکاپ مشورت کنید. مطمئن شوید که به بیماری‌هایی مثل اضطراب، افسردگی، اختلال عاطفی و دیگر اختلالات روانی دچار نیستید.
۶- کمک بگیرید
به عنوان یک انسان، قرار نیست همه کار را خودتان انجام دهید. این ویژگی به‌خصوص در افراد کمال‌گرا و وسواسی به‌شدت دیده می‌شود. این دسته از افراد دوست دارند همه کار را خودشان انجام دهند. این رفتار معمولاً به دلیل باور به این‌که خود فرد بهتر از پس انجام کار برمی‌آید یا کار دیگران را قبول ندارد، ایجاد می‌شود.
اگر واقعاً از پس انجام کاری برنمی‌آیید، از دیگران کمک بگیرید. به عنوان مثال در حال و هوای خانه تکانی پیش از عید، بسیاری از افراد از تصور کارهای حجیم نظافت، دچار تنبلی می‌شوند. اما یک تقسیم وظیفه بین اهالی خانه و یا کمک گرفتن از نیروهای حرفهای، می‌تواند راهگشا باشد.
کمک گرفتن می‌تواند از ابزارهای مختلف هم باشد. مثلاً موسیقی شاد، در جسم شما احساس انرژی مضاعفی را پدید می‌آورد. پس می‌توانید در حین انجام کاری که برای آن تنبلی می‌کنید، یک موسیقی شاد پلی کنید. یا مثلاً به کارگیری یک رایانه با سیستم و پردازشگر قوی، احساس تنبلی در مورد انجام کارهای کامپیوتری را کاهش می‌دهد.
۷- رژیم غذایی سالم داشته باشید
مواد غذایی تأثیر مستقیمی روی روحیه و میزان انرژی شما می‌گذارند. سعی کنید به کمک یک متخصص تغذیه، برنامه‌ی غذایی سالمی متناسب با سبک زندگی و میزان انرژی مورد نیاز خود بچینید. مواد غذایی پروتئینی و قندی، انرژی زیادی را برای جسم شما تأمین می‌کند. از سوی دیگر، مواد غذایی چرب سبب احساس رخوت در بدن می‌شود. نوشیدن آب و مایعات مفید نیز در این زمینه کمک‌کننده هستند. تا می‌توانید آب بنوشید.
۸- برنامه‌ی استراحتی نرمال تنظیم کنید
خوابیدن در شب از ساعت ۱۱ تا ۶ بهترین زمانی است که می‌توانید برای استراحت خود برنامه‌ریزی کنید. اگر از آن دسته افرادی هستید که خواب خود را در طی روز انجام می‌دهید، وقت آن است تا برنامه‌ی زندگی‌تان را تغییر دهید. فراموش نکنید افراط در زمان خواب نیز سبب کسالت و رخوت جسمانی شما خواهد شد.
اگر استراحت بدن شما به اندازه تنظیم شود، احساس تنبلی ذره ذره دور می‌شود. اگر فعالیت جسمانی سنگینی انجام می‌دهید، بهتر است استراحت متناسب با آن را در نظر بگیرید. فراموش نکنید عدم استراحت کافی منجر به از بین رفتن سطح انرژی شما می‌شود.
۹- محیطی که دوست دارید را فراهم کنید
یکی از چیزهایی که می‌تواند در فرد تنبل، انگیزه‌ی انجام کار را تقویت کند، فراهم آوردن امکانات متفاوت و دلخواه است. مثلاً اگر برای انجام ورزش، تنبلی می‌کنید، خرید یک جفت کفش ورزشی خوش رنگ و شیک، می‌تواند شما را به پوشیدن و استفاده از آن ترغیب کند. یا مثلاً تغییر دکوراسیون اتاق خواب یا محیط کار، در ایجاد انگیزه‌ی فعالیت و نجات از تنبلی مؤثر خواهد بود. فردی را می‌شناسم که حتی خرید یک جفت دستکش آشپزخانه‌ی نو، او را به انجام کارهای خانه ترغیب می‌کند!
اگر دلیل اصلی تنبلی شما کسالت و خستگی از تکراری بودن باشد، این موضوع کمک شایانی در درمان تنبلی خواهد داشت. چراکه با یک کار به‌ظاهر ناچیز، تغییر قابل ملاحظه‌ای در زندگی‌تان به وجود می‌آورید.
۱۰- ورزش کنید
شاید این پیشنهاد برای یک فرد تنبل خیلی دشوار به نظر برسد. البته از شما انتظار یک ورزش حرفهای و سنگین را هم نداریم. اما باید بگوییم ساده‌ترین ورزش‌ها هم می‌تواند رخوت و تنبلی را از تنتان بیرون کند.
انجام ورزش، خودبه‌خود سبب اصلاح رژیم غذایی شما هم می‌شود. هم‌چنین آثار آن بلافاصله روی جسم و روحیه، در شما انگیزه‌ی مثبت اندیشی در مورد خودتان را تقویت می‌کند.
بهتر است در ساعات آغازین روز که سطح انرژی بالاتری دارید، ورزش کنید. هرچه از روز می‌گذرد، انرژی شما کاسته شده و بدن احساس رخوت بیش‌تری برای انجام فعالیت جسمانی خواهد داشت.
مطالب مرتبط:
کلام آخر!
تنبلی همیشه بد نیست! گاهی باید وسط حجم کارهای زندگی لحظه‌ای توقف کرد و یک استراحت بی‌دغدغه را به خود هدیه داد. اما به شرط آن‌که بعد از گذشت زمان یکی دو روز، به حالت نرمال و فعال قبل درآیید. اگر می‌بینید که کلاً انگیزه‌ی انجام کار در شما ناپدید شده است، باید به فکر درمان پدیده‌ی تنبلی باشید.
در این مطلب از مجله‌ی گارنت شما را با مفهوم تنبلی آشنا کردیم. سپس تکنیک‌های مختلف برای نجات و درمان تنبلی را ذکر کردیم. درمان و نجات از تنبلی، کار آسانی نیست! برخلاف آنچه به نظر می‌رسد، انجام این راهکارهای ساده نیازمند تغییر در عادات و سبک زندگی است که هر فردی از پس آن برنمی‌آید. با این حال، روش‌هایی که در این مطلب بیان کردیم، با ساده‌ترین برنامه‌ها می‌تواند تنبلی را از زندگی شما دور کند.
توصیه می‌کنیم ابتدای درمان، مراجعه به پزشک را قرار دهید. سپس مراحل بعدی درمان را با ساده‌ترین کارها آغاز کنید. کارهایی که برایتان جالب‌تر است یا در آن استعداد دارید را در اولویت برنامه‌ی خود بگنجانید. رفته رفته دیگر گزینه‌های درمان تنبلی را هم در سبک زندگی خود جا دهید.
امیدواریم بعد از مطالعه‌ی این مطلب، انگیزه‌ی عالی برای رفع تنبلی داشته باشید. طوری که بتوانید اهداف خوبی برای زندگی‌تان تعیین کرده و طبق برنامه‌ای که نوشته‌اید، گام به گام مراحل را تا رسیدن به هدف طی کنید. آرزو می‌کنیم تنبلی از روح و تن و زندگی‌تان دور باشد.
