استعدادیابی تحصیلی عبارت است از شناخت توانایی ذاتی در حوزه‌ی علوم یا هنر خاص. اگر برای تعیین حوزه‌ی تحصیلات هر فرد، استعدادیابی تحصیلی انجام شود؛ احتمال موفقیت در تحصیلات و آرامش روان فرد افزایش می‌یابد.
استعدادیابی تحصیلی
انتخاب رشته‌ی تحصیلی یکی از تصمیمات مهم زندگی همه‌ی ما است. آیا شما از این سن عبور کرده‌اید؟ اگر بله، آیا فکر می‌کنید رشته‌ی خوبی را برای تحصیلات خود انتخاب کرده‌اید؟ اگر نه، آیا برنامه‌ی خاصی برای انتخاب رشته‌ی تحصیلی خود دارید؟ آیا می‌دانید که استعدادیابی تحصیلی، امری مهم در این دوران است؟
انتخاب رشته‌ی تحصیلی برای بسیاری از افراد، ساده نیست. رشته‌های تحصیلی آن‌قدر فراوان و متنوع هستند که بیشتر افراد برای انتخاب از میان حجم زیاد رشته‌ها، گیج می‌شوند. آن‌ها نمی‌دانند که انتخاب کدام رشته بهتر است؟ آیا باید به بازار کار قوی فکر کنند یا این‌که علاقه‌ی خود را در نظر بگیرند و آن را دنبال کنند؟ برای این دسته از افراد، شناخت استعدادها بهترین گزینه است. استعدادیابی تحصیلی کمک می‌کند تا بتوانیم رشته‌ای را برای تحصیلات انتخاب کنیم که استعداد نهفته‌ای در آن داریم و با قدم گذاشتن در مسیر درست به موفقیت برسیم.
چرا استعدادیابی تحصیلی اهمیت دارد؟
تحصیلات، تا حد زیادی آینده‌ی فرد را رقم می‌زند. با فرض این‌که در جامعه همه‌چیز نرمال پیش برود، رشته‌ی تحصیلی شما می‌تواند جایگاه شغلی‌تان را تعیین کند. از آن‌جایی که حرفه و شغل شما، درصد زیادی از زمان زندگی‌تان را به خود اختصاص می‌دهد، پس سطح زندگی هر فرد نیز از این گزینه مجزا نخواهد بود.
استعدادیابی تحصیلی، می‌تواند راه صحیح‌تر برای انتخاب رشته‌ی تحصیلی و شغل هر فرد را نشان دهد. این امر نشان می‌دهد که هر انسانی برای کدام رشته و مسیر ساخته شده است. استعدادیابی در حوزه‌ی تحصیلات، از اثرات منفی انتخاب‌های اشتباه در این مسیر می‌کاهد. این‌ها همه بیانگر اهمیت استعدادیابی برای تحصیلات هستند.
از کجا بفهمیم چه استعدادی داریم؟
استعداد، در ذات ما وجود دارد. استعداد همان مهارتی است که سریع‌تر از سایرین یاد می‌گیریم و بسیار خلاقانه‌تر آن را نشان می‌دهیم. هیچ فردی بدون استعداد آفریده نشده است. تنها چیزی که ممکن است در برخی افراد نمود بیش‌تری داشته باشد، عدم آگاهی از همین استعدادهاست.
بسیاری از ما از وجود استعدادهایی که داریم، بی‌خبر هستیم! استعدادیابی، نیاز به شناخت عمیقی از خودمان دارد که اکثر ما چنین علمی را نداریم. البته روش‌ها و تکنیک‌هایی وجود دارد که هر فرد با تکیه بر آن، به شناخت خوبی از خود دست پیدا می‌کند. اما روش بهتر و مطمئن‌تر، کمک گرفتن از مشاوران استعدادیابی است. گارنت از برترین مؤسسات استعدادیابی است که می‌تواند شما را برای هدایت تحصیلی و شغلی یاری کند.
مشاوران استعدادیابی، افرادی هستند که سال‌ها تخصص و تجربه‌ی خود را در زمینه‌ی کمک به خودشناسی افراد و استعدادیابی آن‌ها بنا کرده‌اند. این مشاوران قادر خواهند بود تا با انجام تست‌های مختلف و تحلیل نتایج آن، به متقاضیان در کشف و شناخت استعدادهای تحصیلی و شغلی کمک کنند.
کشف استعدادهای تحصیلی
برای کشف استعدادهای تحصیلی، ضرورت دارد تا عملکرد فرد در مدرسه و مراکز آموزشی دیگر، ارزیابی شود. روش برخورد فرد با دروس مختلف و فعالیت در کلاس‌ها، نشان می‌دهد که استعداد چه علوم و دروسی در وی نهفته است.
از سوی دیگر، رفتارهای فرد در سرگرمی‌های انتخابی نیز برای استعدادیابی تحصیلی، مورد توجه قرار می‌گیرد. سرگرمی فرد می‌تواند یک بازی رایانه‌ای، یک ورزش خاص، موسیقی، نقاشی، آشپزی، عکاسی، باغبانی و هر فعالیت دیگری باشد. با شناخت سرگرمی‌های هر فرد، تمایلات درونی وی آشکار می‌شود. زیرا هیچ‌کس برای سرگرمی کاری را انتخاب نمی‌کند که علاقه‌ای به انجام آن کار نداشته نباشد.
موضوع دیگر که شاید در مقایسه با بقیه‌ی روش‌ها نادیده گرفته شود، ایجاد شرایط متفاوت و توجه به رفتارهای فرد است. رفتارهای افراد مختلف در مواجه با شرایط خاص، متفاوت است. مثلاً اگر یک اردوی تفریحی را در نظر بگیریم، یک نفر ترجیح می‌دهد عکاسی کند. این در حالی است که افراد دیگر تمایل به بازی‌های توپی دارند. در تحلیل این رفتارها، استعدادهای پنهان هر فرد مشخص می‌شود.
بهترین سن استعدادیابی تحصیلی
اگر می‌خواهید در مسیر زندگی‌تان کمتر با چالش و مشکلات مواجه شوید، باید هر کاری را به‌موقع و در زمان خود انجام دهید. برای فردی که در بازه‌ی ۶۰ سالگی عمر خود به‌سر می‌برد، استعدادیابی تحصیلی چندان کمک‌کننده نیست. اگرچه استعدادیابی در هر سنی می‌تواند کمک کننده باشد و زندگی شخص را دگرگون کند اما این اتفاق هرچه زودتر و در سنین کمتر بیفتد فرصت برای چشیدن طعم شیرین موفقیت بیشتر است.
در کشور ما، تحصیلات از حدود سن ۷ سالگی آغاز می‌شود. در سن ۱۴ سالگی، وقت خوبی برای استعدادیابی تحصیلی است. چراکه فرد به اندازه‌ی کافی در نظام آموزشی وقت گذرانده و عملکردی برای ارزیابی خواهد داشت. از سوی دیگر این سن آستانه‌ی انتخاب رشته‌ی تحصیلی و سپس انتخاب رشته‌ی کنکور خواهد بود.
عوارض بی‌توجهی به استعدادیابی در تحصیلات
شاید برایتان سؤال باشد که اگر به شناخت استعدادهای تحصیلی خود (یا فرزندمان) نپردازیم، چه خواهد شد؟ باید توجه داشته باشید که ممکن است در موارد محدودی فرد متوجه عواقب این موضوع نشود اما در بسیاری از موارد، عدم شناخت استعدادهای تحصیلی و بی‌توجهی به آن می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیر و سهمگینی برای فرد داشته باشد.
به‌عنوان مثال، فردی را در نظر بگیرید که به اصرار جامعه، تصور می‌کند به رشته‌هایی مانند پزشکی و مهندسی علاقه‌مند است. ممکن است این فرد پیش از ورود به دانشگاه، ذهنیتی کاملاً متفاوت از این رشته‌ها داشته باشد. در مواجه با واقعیت، متوجه شود که این زمینه بطور کامل با تصورات و علایق او متفاوت است و در این صورت امکان صدمه دیدن وی وجود دارد. به همین دلیل بسیاری از افراد بعد از قبولی در چنین رشته‌هایی انصراف می‌دهند.
در این‌جا چه رخ داده است؟ آیا فرد از علاقه‌مندی به آن رشته دست کشیده است؟ آیا فرد متوجه دشوار بودن تحصیلات در آن شاخه‌ی به‌خصوص شده است؟ این‌ها همه به این دلیل هستند که فرد انتخاب مسیر تحصیلات خود را بدون توجه به استعدادهای تحصیلی خود انجام داده است.
حتی اگر تصور کنیم این فرد دانشگاه را با موفقیت به‌اتمام برساند، باز هم در سایر مراحل زندگی مانند انتخاب شغل و پس از آن، با چالش‌هایی مواجه است. شاید این شغل کسالت بار باشد و فرد سعی کند به‌نحوی از انجام مسئولیت‌های شغلی خود قسر در برود!
مسائل مهم در ارزیابی استعدادهای تحصیلی
هنگامی که می‌خواهیم فردی را برای استعدادیابی تحصیلی مورد ارزیابی قرار دهیم، مواردی که برای انتخاب رشته‌ی تحصیلی و شغل اهمیت دارند، تعیین خواهند شد. برخی از این پارامترها را در این بخش مطرح کرده‌ایم.
محیط کار مناسب
شخصیت هر فرد تعیین می‌کند که محیط مناسب فعالیت شغلی شخص، کجاست؟ برای برخی از افراد، محیط‌های پرتردد و شلوغ بسیار عالی است. این درحالی است که افراد درون‌گرا به اشتغال در ادارات و دفاتر شخصی یا حتی در منزل بیشتر تمایل دارند.
درآمد مورد نظر
درآمد، یکی از مهم‌ترین موضوعات برای انتخاب رشته‌ی تحصیلی و شغل است. با توجه به میزان علاقه‌مندی هر فرد به کار کردن و هم‌چنین سطح توقعات وی از زندگی (برای داشتن رضایت)، می‌توان حدودی از این پارامتر را برآورد کرد.
مهارت‌ها
هر فرد علاقه‌مندی و مهارت‌هایی دارد که در انتخاب رشته و کسب و کار وی اهمیت پیدا می‌کند. به‌عنوان مثال اگر شما در کارهای کامپیوتری وارد باشید، رشته‌های کامپیوتر و تکنولوژی آی تی، انتخاب بسیار ایده‌آلی خواهد بود.
وضعیت دروس
هرچند نمره، ملاک خوبی برای ارزیابی دروس فرد نیست، اما با نگاهی به آن می‌توان کلیاتی راجع به استعدادهای فرد ارزیابی کرد. به‌عنوان مثال فردی که نمرات تربیت بدنی و هنر بالایی دارد اما در درس ریاضی در پایه‌های مختلف، چندان موفق نبوده است؛ برای مشاغلی مانند مهندسی، ایده‌آل نخواهد بود.
علاقه‌مندی
علاقه نیروی محرکه برای پیشرفت است. بدون علاقه در مدت کوتاهی راکد می‌مانید. مشاوره باید بتواند علاقه‌مندی شخص را تشخیص دهد و سعی کند مسیرهای پیشنهادی تضادی با این علاقه‌مندی‌ها نداشته باشد. مثلاً برای فردی که به سفر علاقه‌ای ندارد، مشاغل دسته‌ی تجارت بهینه نیست.
شخصیت
شخصیت فرد را تا حدودی می‌توان با تست‌های مختلف، ارزیابی کرد. این تست‌ها در ادامه، مطرح شده‌اند. نکته‌ی مهم این‌جاست که پیشنهادات برای انتخاب رشته‌ی تحصیلی یا شغلی باید با شخصیت فرد هم‌سو باشد. به‌عنوان مثال شخصی که خودرأی است و تابعیتی از دیگران ندارد، بیشتر برای مشاغل رهبری مناسب خواهد بود. این در حالی است که برخی افراد، ترجیح می‌دهند تا دیگران به او بگویند که چه کاری را باید انجام دهد.
تست استعدادیابی جانسون اوکانر
یکی از آزمون‌های معتبر برای استعدادیابی، تست اوکانر است. این تست به‌صورت حضوری و عملی انجام می‌گیرد. توانایی‌های فرد بعد از پاسخ به سؤالات آزمون، در یکی از ۱۲ حوزه‌ی زیر، دسته‌بندی خواهد شد.
• استدلال استقرایی
• توانایی در تحلیل و استدلال
• آینده‌نگری
• تندخوانی
• انجام کارهای دستی
• حافظه‌ی دیداری
• ایده پردازی
• هوش موسیقیای و توانایی تفکیک صدا
• تجسم فضایی و درک ساختارها
• کار با اعداد
• استعداد سیلوگرام
• توانایی تفکیک رنگ‌ها
بعد از انجام این تست، مشاور می‌تواند با آنالیز پاسخ‌ها، فرد را در یکی از این دوازده گروه جای دهد. اکنون انتخاب رشته‌ی تحصیلی و شغلی، ساده‌تر خواهد بود. فرد رشته‌ها و مشاغلی را انتخاب می‌کند که با روحیات و شخصیت وی سازگاری بیش‌تری داشته باشند.
تست استعدادیابی هالند
آزمون دیگری که برای استعدادیابی تحصیلی کاربرد دارد، آزمون هالند است. در این تست تعداد ۱۸۰ سؤال مطرح می‌شود که بعد از پاسخگویی، می‌توان فرد را در یکی از ۶ گروه زیر، قرار داد.
• هنرمند- خلاق
• واقع‌بین- انجام‌دهنده
• اجتماعی- یاری‌رسان
• سازمان‌دهنده- قاعده‌مند
• جسور- متقاعد کننده
• جست‌وجوگر- متفکر
به‌عنوان مثال، فردی که طبق نتایج تست هالند شخصیتی جسور و متقاعد کننده داشته باشد، برای مشاغلی مانند وکالت مناسب است. این در حالی است که مشاغل مناسب برای یک شخص هنرمند و خلاق، رده‌ای کاملاً متفاوت خواهند داشت.
تست مایزر- بریگز
این تست تنها ۹۷ سؤال دارد. بر اساس نتایج این آزمون، فرد در یکی از ۴ حوزه‌ی زیر قرار می‌گیرد.
• برون‌گرا در مقابل درون‌گرایی
• احساس در مقابل شهود
• احساس در مقابل منطق
• قضاوت در مقابل درک
این چهار حوزه، می‌توانند فرد را در ۱۶ تیپ شخصیتی متفاوت جای دهند. بر اساس آن می‌توان رشته‌ی تحصیلی مناسب فرد را به وی پیشنهاد داد.
تست گارنر
تست گارنر از تست‌های کوتاه و سریع است که نتایج خوبی برای استعدادیابی در تحصیلات و شغل به‌همراه دارد. براساس نتایج این تست، فرد در یکی از ۸ گروه زیر جای می‌گیرد.
• هوش منطق- ریاضی
• هوش کلامی- زبانی
• هوش درون فردی
• هوش میان فردی
• هوش طبیعت‌گرا
• هوش فضایی
• هوش جنبشی- حرکتی
• هوش موسیقیایی
به‌عنوان نمونه، فردی که هوش منطق- ریاضی قوی‌تری دارد، برای رشته‌هایی مانند مهندسی و مشاغلی مانند برنامه‌نویسی مناسب است. در مقابل، فردی که هوش کلامی بالایی دارد برای رشته‌های ادبیات و مشاغل این شاخه، مناسب‌تر خواهد بود.
تست نئو
از این تست هم نسخه‌ی ۶۰ سؤالی وجود دارد و هم نسخه‌ی ۲۴۰ سؤالی! این تست افراد را در ۵ گروه طبقه‌بندی می‌کند.
• برون‌گرایی
• سازگاری
• استقبال از تجربه
• وظیفه‌شناسی
• عصبانیت
آیا امکان شکست وجود دارد؟
بله! هرگز احتمال شکست به صفر نمی‌رسد. شما تنها می‌توانید این احتمال را کاهش دهید. توجه داشته باشید که اگر در زمینه‌ی تحصیلی استعدادیابی نشوید، احتمال شکست بالاتری به‌نسبت زمانی‌که استعدادیابی شده‌اید، خواهید داشت. با این حال، شما می‌توانید برای تغییر رشته یا ترک تحصیل نیز از خدمات مشاوره برخوردار شوید تا انتخاب بهتری داشته باشید.
البته نگران نباشید. شکست، پایان راه نیست. قطعاً بعد از هر شکست، تجربه‌های گران‌بها به‌دست می‌آیند که برای ادامه‌ی مسیر ضروری خواهند بود. پس حتی اگر شکست خوردید، با کمک مشاوران و شناخت دقیق خود می‌توانید مسیر بهتری ترسیم نمایید.
چه مشاوری را انتخاب کنم؟
توجه داشته باشید که برای ارائه‌ی مشاوره تحصیلی خوب، تنها داشتن اطلاعات درباره‌ی رشته‌های تحصیلی کفایت نمی‌کند. بلکه شخص مشاور می‌بایست از آخرین وضعیت مشاغل موجود و بازارکار هر یک نیز مطلع باشد. از سوی دیگر، با تکنیک‌های روان‌شناسی و تست‌های مختلف شخصیت‌شناسی آشنا باشد تا راهکار مناسب را به فرد ارائه دهد.
برای انتخاب بهتر، می‌توانید از خدمات تیم گارنت استفاده کنید. کافی است تا سری به وب‌سایت گارنت بزنید و از راه‌های ارتباطی معرفی شده، با ما تماس بگیرید تا زبده‌ترین کارشناسان و مشاوران تحصیلی‌مان به شما خدمات مشاوره ارائه دهند.
کلام آخر!
در این مطلب، به معرفی استعدادیابی تحصیلی و اهمیت آن در هدایت رشته‌ی تحصیلی و نهایتاً انتخاب شغل هر فرد پرداختیم. استعدادیابی در تحصیلات، شخصیت و هوش شما را شناسایی می‌کند. بر این اساس، مشاوران رشته‌هایی را به شما پیشنهاد می‌دهند که با هوش و شخصیت شناخته شده، هم‌خوانی لازم را داشته باشند.
اگر در مسیر انتخاب رشته‌ی تحصیلی یا شغلی به کمک مشاوره نیاز داشتید، می‌توانید روی گارنت حساب کنید. گارنت از برترین مؤسسات استعدادیابی است. مشاورین در این مرکز، با سابقه‌ی درخشان و فعالیت پیوسته‌ی خود می‌توانند آزمون‌ها و تست‌هایی برای شناسایی استعدادها از شما اخذ کرده و نتایج آن را تحلیل کنند.
